فیلتر هیدرولیک Hydraulic filter در واقع نوعی از فیلتر روغن و در واقع فیلتر روغن هیدرولیک می باشد که بر روی بسیاری از ماشین الات صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد. فیلتر هیدرولیک در واقع وظیفه تصفیه روغن هیدرولیک که در مدار های هیدرولیک فشار قوی در جریان دارند را داشته و به حذف انواع پلیسه های فلزی و دیگر ذرات معلق در روغن هیدرولیک می پردازد. شکل و ساختار فیلتر روغن هیدرولیک اندک تفاوت هایی با دیگر انواع فیلتر های استوانه ای داشته و برای عملکرد در فشار بالای موجود در مدار های هیدرولیکی مورد استفاده قرار می گیرد. بر خلاف فیلتر های گازوئیل و روغن که با یک سیستم باز همراه با ورودی پیوسته سر و کار دارند فیلتر هیدرولیک بر روی روغن هیدرولیک که بدون ورودی و در یک سیستم هیدرولیک مشخصی در جریان است سر و کار دارد، با این وجود روغن هیدرولیک بسیار مستعد آلدگی بوده و دارای پلیسه ها و ذرات فلزی معلق بسیاری است. از دیگر آلوده کننده های روغن هیدرولیک لاستیک و پلاستیک که از بدنه سیل ها و کاسه نمد ها و یا یاتاقان ها جدا می شوند هستند که می بایست توسط فیلتر هیدرولیک جذب و حذف شوند. عدم بکارگیری فیلتر هیدرولیک سبب ایجاد نشتی در سیستم و کاهش عمر مفید قطعات هیدرولیک ماشین آلات سنگین صنعتی می شود.
تولید فیلتر هیدرولیک نیاز به تکنولوژی بالاتری نسبت به فیلتر روغن صنعتی دارد چرا که روغن هیدرولیک در دما و فشار بالاتری به فیلتر برخورد می کند دو کمیت فیزیکی که می توانند سبب باز شدن الیاف و تجزیه بافت فیلتر شوند. علاوه بر این قوطی های فلزی نگهدارنده کارتریج فیلتر هیدرولیک نیز می بایست دارای استاندارد های امنیتی بالاتری بوده و از فلزات با قابلیت های تنسایل بالاتر و اغلب از لایه های ضخیم تری از فلز تولید می شوند. قیمت فیلتر هیدرولیک نیز بر این مبنا اغلب بالاتر از فیلتر روغن صنعتی می باشد.
کارتریج فیلتر هیدرولیک نیز مانند فیلتر های روغن صنعتی به شکل استوانه ای بکار گرفته می شود. بخش جاذب آلاینده ها در این ساختار توسط یک دیواره فلزی که یا به شکل مش فلزی و یا بصورت سطوح فلزی سوراخ دار تولید می شوند احاطه می شود. هدف از بکارگیری این بدنه قفس مانند فلزی به دور کارتریج فیلتر هیدرولیک جلوگیری از گسستگی و باز شدن تار و پود و ساختار اتصال بدنه کاغذی جاذب آلاینده ها تحت تاثیر فشار و دمای بالای روغن هیدرولیک می باشد. در دو سطح بالایی و پایینی فیلتر هیدرولیک نیز دو صفحه بصورت پرسی با بدنه قفسه مانند فلزی چفت شده و یک نگهدارنده فلزی متسحکم را تشکیل می دهند.
بخش کاغذی کارتریج فیلتر هیدرولیک بصورت چین خورده برای افزایش سطح مقطع تماس روغن هیدرولیک با سیال و افزایش سطح تماس بعلاوه قابلیت جذب بیشتر آلاینده ها از روغن هیدرولیک طراحی می شود. از الیاف متنوع طبیعی و مصنوعی در تولید کاغذ فیلتر هیدرولیک استفاده می شود که الیاف سلولز طبیعی کاربردی ترین آنها می باشند. با بهبود فناوری تولید برخی از تولید کنندگان از مشخصات مکانیکی الیاف مصنوعی نیز در تولید این سری از فیلتر های صنعتی استفاده می کنند.
برند Sure آمریکا یکی از معتبر ترین برند های تولید کننده فیلتر های هیدرولیک در دنیا می باشد که از سال 1999 فعالیت خود را آغاز و محصولات اولیه این برند تنها بر روی ماشین آلات تولید آمریکا مانند Caterpillar, John Deer, Ingersoll Rand اتصال پیدا می کردند. فیلتر هیدرولیک Sure از اواسط سال 2004 وارد اروپا و بر روی ماشین الات تولید اروپا مانند VOLVO, DEMAG, LIEBHERR, NEW HOLLAND نیز اتصال پیدا کردند. فیلتر هیدرولیک Sure آمریکا دارای قابلیت جذی آلاینده های سیستم هیدرولیک در محدوده ابعاد 12 الی 35 میکرون می باشد و به مدیا از جنس سلولزی مجهز است. این فیلتر ها هم از نوع پیچی و هم بصورت کارتریجی عرضه می شوند.
کاربرد | ارتفاع*قطر | کد فیلتر هیدرولیک |
---|---|---|
VOLVO, ZF, INGERSOLL RAND | 93X200mm | فیلتر هیدرولیک SFH 0962 پیچی |
CASE, LIEBHERR | 127x226mm | فیلتر هیدرولیک SFH 6359 پیچی |
CLARK, MICHIGAN, VOLVO BM, CATERPILLAR, INGERSOLL RAND | 122X293mm | فیلتر هیدرولیک SFH 5569 پیچی |
JOHN DEER, DEMAG | 136X305mm | فیلتر هیدرولیک SFH 3145 پیچی |
HITACHI, SUNWARD, SANY, XGMA | 150X464.5mm | فیلتر هیدرولیکSFH 3773 کارتریجی |
CATERPILLAR, KOMATSU | 101X234mm | فیلتر هیدرولیک SFH 9740 کارتریجی |
UCC, J.C.BAMFORD | 128.5X178mm | فیلتر هیدرولیک SFH 1591 پیچی |
LIEBHERR, BUMAG, CLAAS, FARR, NEW HOLLAND | 93X174.4mm | فیلتر هیدرولیک SFH 0229 پیچی |
از آنجایی که فشار در سیستم هیدرولیک قبل و بعد از پمپ و قبل و بعد از مصرف کننده ها دچار تغییرات بسیاری می شود اغلب از چند عدد فیلتر هیدرولیک یعنی فیلتر هیدرولیک فشار ضعیف و فشار قوی استفاده می شود. مهمترین نوع فیلتر روغن هیدرولیکی قابل استفاده بر روی سیستم های هیدرولیکی فیلتر هیدرولیک کم فشار است که بین مخزن ذخیره روغن هیدرولیک و پمپ اتصال پیدا می کند. در برخی از طراحی ها فیلتر هیدرولیک را بعد از پمپ از نوع فشار قوی وصل می کنند که مانع از آسیب رسیدن به شیر کنترل در صورت اختلال در عملکرد پمپ می شود. این اتصال از فیلتر هدیرولیک اغلب هزینه های بالاتری را نیز به همراه خواهد داشت.
حساسیت های کاربری چه به لحاظ خواص مکانیکی روغن هیدرولیک در دما و فشار بالا و چه به لحاظ حساسیت اجزای سیستم هیدرولیک دلایل کافی برای استفاده از برند های معتبر تولید کننده این سری از فیلتر های صنعتی را فراهم می کند و از این رو پیشنهاد می شود از محصولاتی استاندارد مانند فیلتر هیدرولیک دونالدسون، مان، کاترپیلار و یا فیلیتگارد در اتصالات استفاده نمایید.
یک سیکل کامل هیدرولیکی شامل اجزای مختلفی از جمله لوله ها، پمپ هیدرولیک، شیر آلات هیدرولیک، سیلندر و پیستونو آکومولاتور می باشد. اجزای سیستم هیدرولیک به سبب حساسیت های فشاری که دارند و به منظور جلوگیری از نشتی در سیستم با ابعاد بسیار دقیق و حداکثر تلزانس تولید می شوند. بکارگیری فیلتر روغن هیدرولیک برای حذف آلاینده های فلزی نقشی بسیار مهم در افزایش طول عمر اجزای هیدرولیک که شامل عدم ایجاد خراش سطحی و سایش بر روی قطعات فلزی و عدم ایجاد پارگی در بخش های پنوماتیک می شود است.
عدم بکارگیری از فیلتر هیدرولیک با قابلیت جذب و نگهداری بالا ورود پلیسه های فلزی را به سیکل هیدرولیک سبب شده که سایش و خوردگی پره های پمپ، سیلندر و پیستون و شیر آلات را در پی دارد. در بین اجزای هیدرلیک آکومولاتور ها که قطعاتی هیدرولیکی و پنوماتیکی هستند بیشترین میزان آسیب را می بینند. آکومولاتور ها بالاخص آکومولاتور های تیوپی و دیافراگمی بر اثر ورود پلیسه ناشی از عدم بکارگیری فیلتر روغن هیدرولیک کارامد دچار پارگی در بخش دیافراگم یا تیوپ که حد فاصل گاز نیتروژن (ازت) در یک بخش و روغن هیدرولیک در بخش دیگر آکومولاتور است می شوند.
کارتریج های فیلتر های هیدرولیک به چهار روش به جذب آلاینده ها از جریان روغن هیدرولیک می پردازند. البته پتانسیل این چهار روش در جذب با یکدیگر برابر نبوده و برخی از آنها در جذب آلاینده هایی در سایز های بالاتر و برخی دیگر در سایز های ریز تر از جریان روغن هیدرولیک نقش دارند که در کل یک مجموعه قدرتمند برای جذب در کارتریج فیلتر هیدرولیک را سبب می شوند. این چهار روش به قرار زیر هستند.
بدیهی است که فیلتر هیدرولیک برای داشتن حداکثر قابلیت جذب به بیش از یک ترکیب در ساختار کارتریج و مدیا برای جذب و حذف آلاینده ها از جریان سیال متکی است. برخی از این اجزای کارتریج با قابلیت جذب ذرات معلق بزرگتر و برخی دیگر برای سایز های کوچکتر مورد استفاده قرار می گیرند که در نهایت به یک جریان بسیار صاف با حداقل ذرات معلق در جریان روغن هیدرولیک می انجامد.
محیط فیلتر هیدرولیک، میزان آلودگی، سرعت جریان و ویسکوزیته سیال همه عواملی هستند که در اهمیت اندازه فیلتر برای نیازهای سیستم نقش دارند. فیلترهایی که خیلی کوچک هستند نمی توانند سرعت جریان سیستم را کنترل کنند و از همان ابتدا افت فشار زیادی ایجاد می کنند. نتایج می تواند عملکرد فیلتر در حالت بای پس، خرابی فیلتر، نقص قطعه یا خرابی فاجعه بار سیستم باشد. فیلترهایی که برای سیستم بیش از حد بزرگ هستند ممکن است بسیار پرهزینه باشند. فیلترهای بزرگ به روغن سیستم بیشتر و فیلترهای جایگزین با هزینه بالاتر نیاز دارند.
بر روی اغلب فیلتر های هیدرولیک از شیر کنترل Check valve به شکل بای پس bypass استفاده می شود. این شیر که به آن شیر اطمینان نیز گفته می شود به این دلیل طراحی شده است که زمانیکه منافذ فیلتر هیدرولیک بسته شده و اجازه عبور جریان هیدرولیک را نمی دهند و یا زمانیکه غلظت روغن هیدرولیک بیش از حد مجاز شود این شیر باز شود. این شیر زمانی باز می شود که تفاضل فشار دو طرف فیلتر هیدرولیک از استاندارد مورد نظر خارج می شود (معمولاً 25 تا 90 پوند بر اینچ مربع، بسته به طراحی فیلتر). در این شرایط این شیر اجازه جریان روغن را از طریف یک دریچه مرکزی صادر می کند. در این شرایط روغن بدون عبور از فیلتر هیدرولیک به سمت اجزای هیدرولیک رفته تا از کار کردن بصورت خشک و آسیب به اجزای هیدرولیک جلوگیری کند. در واقع خطر ناشی از خشک کار کردن در این شرایط بسیار بالاتر از خطر ورود آلاینده ها به سیستم هیدرولیک است.
در صورتیکه شیر Bypass به موقع بار نشود فیلتر هیدرولیک ورم کردن و میترکد. در این شرایط است که موتور هیدرولیک در واقع کل فشار روغن را از دست می دهد که نتیجه نهایی آسیب های جبران ناپذیر به سیستم هیدرولیک و یا از کار افتادگی کامل آن است. معمولا در زمانی که فیلتر تعویض یا سرویس می شود این شیر بای پس نیز می بایست مورد بررسی کامل قرار گیرد. بکارگیری شیر Bypass بر روی فیلتر های هیدرولیک دارای جنبه های منفی نیز می باشد. با توجه به اینکه با بسته شدن منافذ فیلتر افت فشار بین ورودی و خورجی را شاهد هستیم این امر سبب باز شدن سریع شیر بای پس می شود و از این رو فیلتر های هیدرولیک مجهز به Bypass نیاز به بررسی و تعویض سریع تر دارند. علاوه بر این در این سیستم ها اغلب آلاینده های در سایز بسیار ریز مانند آلاینده های کمتر از 20 میکرون فیلتر نمی شوند.
فیلترهای هیدرولیک بهطور خاص برای تحمل فشارهای مختلف در سیستمهای هیدرولیکی طراحی شدهاند و این میزان فشار به عواملی همچون نوع سیستم، مواد بهکاررفته در ساخت فیلتر، و شرایط عملیاتی وابسته است. فیلترهای هیدرولیک معمولاً در سه دسته فشار پایین، فشار متوسط و فشار بالا طبقهبندی میشوند. فیلترهای فشار پایین برای سیستمهایی با فشار کاری حداکثر 70 بار طراحی شدهاند و بیشتر در بازگشت روغن به مخزن به کار میروند. فیلترهای فشار متوسط تا حدود 250 بار فشار را تحمل میکنند و در مسیر اصلی سیستمهای هیدرولیک کاربرد دارند. در مقابل، فیلترهای فشار بالا توانایی تحمل فشارهای بسیار زیاد، تا 450 بار یا بیشتر را دارند و برای سیستمهای هیدرولیک پرقدرت و حساس مورد استفاده قرار میگیرند.
تحمل فشار در فیلترهای هیدرولیک تنها به استحکام ساختاری بدنه فیلتر محدود نمیشود، بلکه طراحی داخلی آن، مانند کیفیت المانهای فیلتراسیون و اتصالات، نیز در این امر تأثیرگذار است. برای مثال، فیلترهایی که از مواد فلزی باکیفیت بالا و فناوری جوشکاری پیشرفته ساخته میشوند، علاوه بر تحمل فشارهای کاری بالا، مقاومت خوبی در برابر فشارهای ناگهانی یا شوکهای هیدرولیکی دارند. این ویژگی بهخصوص در سیستمهایی با تغییرات ناگهانی فشار، مانند پرسهای هیدرولیک یا ماشینآلات سنگین، اهمیت بیشتری پیدا میکند.
انتخاب فیلتر مناسب با فشار قابل تحمل متناسب، از اهمیت ویژهای در طراحی و نگهداری سیستمهای هیدرولیک برخوردار است. استفاده از فیلتر نامناسب یا عدم توجه به محدوده فشار کاری، میتواند منجر به خرابیهای جدی و از کار افتادن سیستم شود. بنابراین، علاوه بر توجه به مشخصات فشار قابل تحمل، لازم است حاشیه ایمنی کافی برای شرایط اضطراری یا تغییرات ناگهانی در نظر گرفته شود. بسیاری از تولیدکنندگان معتبر، مشخصات فشار قابل تحمل را بهوضوح در مستندات فنی محصولات خود ذکر میکنند تا کاربران بتوانند انتخابی ایمن و بهینه داشته باشند.